İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde Gezi Davası kapsamında görülen yargılama sonucunda Can Atalay, ‘devlete teşebbüs’ hatasına ‘yardımcı’ olarak katıldığı gerekçesiyle 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin görevini yapmasının kısmen veya tamamen engellenmesi. Atalay, Türk Personel Partisi’nden (TİP) Hatay milletvekili seçildiğinde, hakkında açılan davanın durdurulması ve tahliyesi talebiyle Yargıtay’a başvuruda bulunuldu.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi başvuruyu reddederken, 18 yıl hapis cezasını da onadı. Bunun üzerine avukatları, Atalay’ın milletvekili seçilmesine ve yasama dokunulmazlığı kazanmasına rağmen yürütmeyi durdurma talebinin reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. Anayasa Mahkemesi, Can Atalay’ın ‘seçilme hakkı’ ile ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının’ ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından yerel mahkeme, belgeyi Yargıtay 3’üncü Dairesi’ne gönderdi.
Başsavcının görüşü
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Yargıtay 3’üncü Dairesi’ne sunduğu mütalaasında, Anayasa Mahkemesi’nin 25 Ekim’de verdiği ‘hak ihlali’ kararının gerekçesine yer verdi.
Görüşte, Atalay’ın söz konusu suçu 2013 yılında işlediği, soruşturma ve kovuşturmanın milletvekili seçilmeden çok önce başladığı, mahkumiyetine esas olan sevk ve uygulama maddelerinin ise şu şekilde olduğu ifade edildi: TCK’nın 312. maddesinde ‘Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek veya görevini kısmen veya tamamen engellemek’ yer alıyor. 1. madde kapsamında olduğu belirtildi.
Görüşte, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin 28 Eylül 2023’te yapılan temyiz incelemesi sonucunda Can Atalay hakkında verdiği onama kararıyla kararın kesinleşip uygulanabilir hale geldiğine dikkat çekilerek, şöyle denildi: “Onay kararı sonrasında sanık hükümlü statüsüne geçmiş olup, Yargıtay kararını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne göndermiştir.” “Bu aşamada Yüksek Daire, temyiz incelemesi sırasında tahliyeye ilişkin bir değerlendirme de yaptı; tahliye talebinin reddedilmesi veya kabul edilmesi kararı Yüksek Daire’ye aittir.”
Nihai inceleme mercii Yüksek Mahkemedir
Yargıtay 3. Ceza Dairesi Can Atalay hakkında kararını verdi. 3. Daire, Anayasa’nın 154. maddesine göre; Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve kararların nihai inceleme merciinin Yargıtay olduğunu belirtti. Kararda, Can Atalay’ın kişisel başvurusuna ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin verdiği hak ihlali kararının hukuki değeri ve geçerliliği olmadığı, bu bağlamda Anayasa’nın 153. maddesi kapsamında uygulanması gereken bir kararın bulunmadığı belirtildi. Kararın, Can Atalay hakkında verilen mahkûmiyet kararına itiraz üzerine yapılan temyiz incelemesi sonucunda 28 Eylül’de verildiğini ve nihai karar karşısında söz konusu kararın onandığını belirten; Söz konusu ihlale ilişkin Anayasa Mahkemesi kararına uyulmamasına karar verildi.
Karar TBMM’ye gönderilecek
Mahkûmiyet kararının onanmasıyla Atalay’ın hükümlü olduğu, Anayasa’ya göre milletvekili üyeliğini kaybetme sebeplerinden birinin ‘kesin karar veya kısıtlama’ olduğu ve Anayasa’ya aykırı suçlardan dolayı mahkûmiyet cezası verildiği öğrenildi. Anayasa’nın 76. maddesinde sayılan üyelik, milletvekili üyeliğini azaltır. dikkat çekildi. Anayasa Mahkemesinin bu konuyu inceleme yetkisinin olmadığı belirtilerek, hükümlü Can’ın ihraç işlemlerinin başlatılması için kararın bir örneğinin TBMM Başkanlığına gönderilmesine karar verildi. Atalay’ın milletvekili olması.
Anayasa Mahkemesi üyelerine ilişkin hata duyurusu
Yargıtay 3’üncü Dairesi, Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında kanuna aykırı davrandıkları gerekçesiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunarak, inceleme ve gerekli işlemlerin başlatılmasına karar verdi. Anayasa hükümlerinin kendilerine verilen yetki sınırlarını hukuka aykırı olarak aştığını ve hak ihlallerinin kabul edilmesi yönünde oy kullandı.
